DNA in het kort: uitleg van gebruikte woorden

DNA kan best lastig zijn, zeker in het begin en als je op social media de vragen en antwoorden van anderen leest dan lijkt het allemaal abracadabra. Er worden allerlei afkortingen en Engelse woorden gebruikt. Iedereen lijkt te weten waar ze het over hebben… behalve jij.

Omdat je denkt dat jij de enige bent die het niet weet ga je ook niet vragen wat het allemaal betekent. Daar is nu een oplossing voor.

Hieronder staat een lijst met vragen en korte antwoorden. Zo weet je snel wat er bedoeld wordt en kun je veel meer uit jou DNA test halen.

Wat is een DNA match?

Een DNA match is iemand van wie één of meer stukjes DNA gelijk zijn aan dat van jou. Waarschijnlijk hebben jullie dit stukje DNA van dezelfde voorouder geërft.

Wat is geschatte etniciteit?

Je geschatte etniciteit is een schatting van de regio ‘s waar je voorouders vandaan komen

Wat is een NPE?

NPE staat voor Non Paternity Event en houd in dat op papier iemand als ouder van een kind vermeld staat maar dat in werkelijkheid niet is. In Nederland noemen we dat ook wel “het kind van de melkboer ”

Wat is CentiMorgan (cM)

CentiMorgan geeft aan hoeveel DNA je deelt met een DNA match. Hoe hoger het getal, hoe dichter bij de gemeenschappelijke voorouder. Het wordt makkelijker als je het als centimeter gaat zien, daar kan iedereen zich iets bij voorstellen. Eén CentiMorgan is niet gelijk aan één centimeter maar zolang je geen wetenschapper bent is dat geen enkel probleem.

Wat is autosomaal DNA (at DNA)

Autosomaal DNA krijg je van je beide ouders. Je kunt hiermee familie vinden die via je vader familie is én familie die via je moeder familie is. De meest gebruikte DNA test maakt gebruikt van het autosomaal DNA.

Wat is Y DNA

Het Y DNA wordt van vader op zoon overgedragen. Je kunt hiermee de mannelijke voorouders van je vader onderzoeken.

Wat is mitochondriaal DNA (mtDNA)

Mitochondriaal DNA wordt door de moeder overgedragen aan haar zonen en dochters. Maar alleen de dochters geven het door aan de volgende generaties. Met Mitochondriaal DNA kun je de vrouwelijke voorouders van je moeder onderzoeken.

Wat is een Best Mystery Match (BMM)

Een best mystery match is de match die het meeste DNA met je deelt maar waarvan je niet weet via welke voorouder je familie van elkaar bent.

Wat is een Known Match

Een match waarvan je weet via welke voorouder jullie familie van elkaar zijn.

Wat is een Most Recent Common Ancestor (MRCA)

De meest recente voorouder die jij en je match delen.

Wat is pedigree collapse

Als een voorouder meerdere keren voorkomt in je stamboom. Bijvoorbeeld als een neef met een nicht trouwt.

Wat is een Non Paternity Event / Non Parent Expected (NPE)

Er wordt gesproken over een NPE als een persoon iemand anders is dan in officiële documenten genoemd wordt.

Wat is een BM

BM betekent Birth Mother. Hiermee wordt de biologische moeder bedoeld. Soms ook buikmoeder genoemd omdat het kind uit haar buik komt.

Wat is een BF

BF betekent Birth Father. Hiermee wordt de biologische vader bedoeld.

Wat is een genetische stamboom

In een genetische stamboom staan alleen de personen waar je DNA van hebt geërfd of had kunnen erven (sommige personen zijn wel je voorouder maar je hebt zelf geen DNA meer van hen). De nakomelingen van deze personen staan ook in de genetische stamboom.

Wat zijn gedeelde segmenten

Gedeelte segmenten zijn stukjes DNA die jij en een match gelijk hebben. Dit kan één stukje zijn maar ook veel meer stukjes. Segmenten die kleiner zijn dan 6 centiMorgan zijn niet betrouwbaar en kunnen valse segmenten zijn. Segmenten groter dan 10 centiMorgan zijn bijna altijd wel echt en geven aan dat je een voorouder deelt met je DNA match.

Wat is de Leeds methode

Met de Leeds methode kun je de matches in groepen verdelen door de matches van één match een bepaalde kleur te geven. Deze methode kun je gebruiken als je vader bijvoorbeeld uit Groningen komt en je moeder uit Zeeland. Komen je beide ouders uit dezelfde regio dan gaat het waarschijnlijk niet werken.

Wat zijn valse DNA matches zijn

Valse matches zijn matches waarbij het lijkt dat jullie een stukje DNA delen maar waarbij dat niet zo is. Het gaat hier vaak om kleine stukjes DNA. Iedereen heeft valse matches maar het aantal valse matches wordt hoger als jij je DNA laat testen bij bedrijf X en dan de resultaten gaat uploaden naar bedrijf Y. Dit komt door de verschillende onderzoeksmethoden van de bedrijven.

Wat is een haplogroep

Een haplogroep is een groep mensen die een directe nakomeling zijn van dezelfde voorouder. Deze gedeelde voorouder kan aan de kant van de vader zitten maar ook aan de kant van de moeder.

Wat is een vuile stamboom

In een stamboom zet je veel informatie en zet je bij alles de bron van die informatie. In een vuile stamboom doe je dat niet. Daarin zet je de namen, soms aangevuld met datums en plaatsen. Een vuile stamboom wordt vaak gemaakt als een match geen uitgebreide stamboom heeft en je op zoek bent naar de gezamenlijke voorouder.

Wat is een Confirmation Bias

Confirmation Bias is als meerdere personen de verkeerde persoon in hun stamboom hebben staan en deze personen DNA matches van elkaar zijn. Dan zou de persoon die in de stambomen staat een gezamenlijke voorouder zijn maar is dat niet. Dit gebeurt vooral als verschillende mensen de stambomen van elkaar gaan kopiëren zonder zelf onderzoek te doen.

Mis je nog iets, laat het dan even weten in een berichtje en ik zet het er bij.